Historie

Middeleeuwse waterpoort De Monnikendam

Rond 1420 / 1425 werd de waterpoort Monnikendam gebouwd als onderdeel van de tweede stadsmuur van Amersfoort. Deze extra vestingsmuur werd gebouwd omdat de stad aan de kant van de Gelderse Vallei open lag voor aanvallen van de Geldersen. Vanaf de poort was een vrij uitzicht op het omringende platteland en het Bleekerseiland met zijn blekerijen.

Behalve voor de verdediging was de Monnikendam ook van belang voor de waterhuishouding. Bij de poort stroomt het water van de Heiligerbergerbeek de stad in. Door het neerlaten van een waterschot kon men bij hoog water de poort afsluiten en het water buiten de stad houden.  Het schone water uit de Gelderse Vallei legde de basis voor de vele bierbrouwerijen die Amersfoort sinds de Middeleeuwen tot in de 20e eeuw rijk was.

De Monnikendam is waarschijnlijk genoemd naar de Augustijner monniken die op de Sint Andrieskamp gevestigd waren.

Toen rond 1840 elders in de stad oude stadsmuren werden afgebroken, werd de Monnikendam opgenomen in de aanleg van het nieuwe plantsoen naar ontwerp van tuinarchitect J.D. Zocher jr.. Van de 2e vestingmuur zijn de Koppelpoort en de Monnikendam bewaard gebleven.